Partnerzy
pl uk ru

01.02.2016

Wykaz skrótów: KKP – Kodeks karny Polski (Dz.U. 1997 nr 88 poz. 553). KKU – Kodeks karny Ukrainy (ВВР 2001, N 25-26, ст. 131). KKWP – Kodeks karny wykonawczy Polski (Dz.U. 1997 nr 90 poz. 557). KKWU – Kodeks karny wykonawczy Ukrainy (ВВР 2004, N 3-4, ст. 21).

Wstęp

Powstawanie tekstów prawnych jest skomplikowanym procesem społecznym, w wyniku którego kształtują się normy prawne, obowiązujące w danym państwie. We wszystkich cywilizowanych systemach demokratycznych, do których zaliczany jest zarówno system Polski jak i Ukrainy, obowiązują szczegółowe reguły tworzenia prawa oraz nadzór nad ich respektowaniem, mający na celu ograniczenie swobody władzy ustawodawczej w zakresie treści stanowionego prawa. Podczas opracowywania tekstów prawnych dużą rolę odgrywają wszelkiego rodzaju procedury mediacyjne, pozyskiwanie opinii, pozwalające uwzględniać rozmaite interesy i racje społeczeństwa oraz korzystać z wiedzy specjalistycznej. Tworzenie tekstu prawnego angażuje, specjalnie w tym celu powołane, komisje kodyfikacyjne, różne zespoły: polityków, ekspertów, legislatorów. Osoby te, uczestniczące w procesie przygotowywania (oraz stanowienia) prawa, jak również bezpośrednio wpływające na jego kształt i treść prawoznawstwo są określane mianem prawodawcy faktycznego[1]. Prawodawca komunikuje się z adresatami norm przy użyciu języka prawnego poprzez tworzenie tekstów prawnych. Zgodnie z nauką prawoznawstwa język tych tekstów powinien charakteryzować się pewnymi cechami. Do najważniejszych z nich należą: komunikatywność, zwięzłość, a także adekwatność tekstu prawnego, która oznacza, że tekst prawny powinien wiernie i dokładnie wyrażać zamysł prawodawcy. W celu realizacji tych zadań prawodawca posługuje się pewnymi środkami, z których do najistotniejszych należy definiowanie legalne[2]. Prawodawca korzysta z tego środka przede wszystkim wtedy, kiedy dane słowo ma w języku potocznym wiele znaczeń lub posiada znaczenie niezgodne z intencją prawodawcy. Tak też uczynił prawodawca ukraiński w celu wyeliminowania wieloznaczności oraz uniknięcia nieostrości w zakresie terminologii dotyczącej rodzajów kar, w tym kary obmeżennia woli, tworząc jej definicję legalną, inaczej ustawową, będącą punktem odniesienia dla niniejszych badań. Dostępne na rynku słowniki w zakresie języka ukraińskiego, w tym jedyny słownik z rozszerzoną terminologią prawniczą – Polsko-ukraiński ukraińsko-polski słownik terminologiczny, wydany w Kijowie w 2004 r. autorstwa Ihora Jacenki, wskazuje jako ekwiwalent ukraińskiego terminu obmeżennia woli jako karę ograniczenia wolności. Takim więc terminem będzie posługiwał się autor w dalszej części opracowania. Ukraiński język prawny, podobnie jak polski, jest językiem specjalistycznym, dlatego przysparza adresatowi tego języka wielu trudności. Ze szczególną sytuacją konfrontuje się więc tłumacz, na którym ciąży obowiązek prawidłowego przekazania treści terminu prawnego i zamysłu prawodawcy. Od tłumacza języka prawnego wymaga się więc nie tylko doskonałej znajomości języka ojczystego i obcego, ale również umiejętności korzystania z definicji ustawowych oraz rozszerzenia tej wiedzy o inne informacje zawarte w akcie normatywnym. Ustalenie treści i znaczenia poszczególnych terminów, dogłębne zbadanie pojęć prawnych używanych przez prawodawcę jako twórcę systemu kar jest podstawą prawidłowego ich przetłumaczenia na język polski. W niniejszych badaniach prawnoporównawczych, autor będzie zatem ustalał w ten sposób zamysł prawodawcy, przewidującego karę ograniczenia wolności w prawie karnym Ukrainy i Polski.

Wprowadzenie

Przewidziane przez ustawodawstwo Ukrainy kary kryminalne, mogą być klasyfikowane w związku z pewnymi ich cechami, określonymi w ustawie karnej. Mianowicie wymienione przez prawodawcę w art. 52 KKU kary klasyfikuje się ze względu na procedurę (sposób) ich wymierzania[3] na trzy grupy: zasadnicze (§1), dodatkowe (§2) oraz kary, które można wymierzać zarówno jako zasadnicze jak i dodatkowe (§3). Polski prawodawca posługiwał się tymi terminami do momentu wejścia w życie Kodeksu karnego z 1997 r., obecnie kary zasadnicze zastąpiono w polskim języku prawnym „karami” a kary dodatkowe „środkami karnymi”. Kara ograniczenia wolności należy więc na Ukrainie do katalogu kar zasadniczych, natomiast w Polsce do katalogu kar.

Kara ograniczenia wolności według prawodawcy ukraińskiego

Prawodawca ukraiński definiuje karę ograniczenia wolności w art. 61 KKU[4]. Zgodnie z powołanym przepisem kara ta polega na przetrzymywaniu skazanego w zakładzie karno-wykonawczym typu otwartego, określanym na Ukrainie mianem „centrum poprawczego” (art. 16 KKWU), bez zupełnej izolacji od społeczeństwa pod dozorem z obowiązkowym wykonywaniem pracy, z reguły, w granicach administracyjno-terenowej jednostki miejsca ich zamieszkania. Zgodnie z przepisami Kodeksu karnego wykonawczego Ukrainy (art. 56-70), jeśli w jednostce administracyjno-terenowej skazanego nie mieści się taki zakład, zostaje on skierowany do centrum poprawczego innej jednostki. Skazany do odbywania kary ograniczenia wolności, przyjeżdża do centrum poprawczego we własnym zakresie i na koszt własny. Inspekcja Kryminalno-Wykonawcza doręcza skazanemu nakaz stawienia się w miejscu odbywania kary, który jest zobowiązany do stawienia się w zakładzie nie późnej niż w ciągu trzech dób. Skazany, który uchyla się od otrzymania nakazu lub wyjazdu do centrum poprawczego, zostaje zatrzymany do wyjaśniania okoliczności naruszenia trybu stawienia się do odbywania kary. W przypadku braku poważnych przyczyn, sąd postępuje ze skazanym zgodnie z trybem, przewidzianym dla skazanych do odbywania kary pozbawienia wolności. Skazany, odbywający karę ograniczenia wolności, ma prawo do noszenia własnej odzieży, posiadania przy sobie pieniędzy i rzeczy wartościowych, wydawania pieniędzy bez jakichkolwiek ograniczeń, wysyłania listów, odbywania krótkotrwałych spotkań bez ograniczeń, a raz w miesiącu także długotrwałych – do trzech dni. Skazany na karę ograniczenia wolności może otrzymać pozwolenie na krótkoterminowy, trwający nie dłużej niż dziesięć dni (wraz z czasem podróży) wyjazd za granicę centrum poprawczego z następujących przyczyn: śmierć lub ciężka choroba (zagrażająca życiu) bliskiego krewnego, klęska żywiołowa, która spowodowała znaczną szkodę w majątku skazanego lub jego rodziny, konieczność stawienia się do zakładu medycznego lub złożenia egzaminu w placówce oświatowej, a także konieczność stawienia się na wezwanie sądu lub organów śledczych (na okres prowadzenia śledztwa lub dochodzenia) lub z innych ważnych przyczyn, wymagających osobistej obecności skazanego. Podczas odbywania kary skazany przebywa pod stałym dozorem, zobowiązany jest do mieszkania w specjalnie do tego przeznaczonych internatach. Przebywanie poza internatem w wolnym od pracy czasie wymaga zgody administracji internatu. Skazanemu zabrania się wnoszenia i przechowywania na terenie internatu przedmiotów, których lista określona jest przez akty normatywne Państwowej Służby Penitencjarnej Ukrainy, zażywania napojów alkoholowych, narkotyków, substancji psychotropowych, innych środków odurzających. Skazańcy oraz ich rzeczy mogą być poddawani kontroli. Odbywanie tej kary jest zawsze powiązane z wykonywaniem pracy, dlatego w art. 61 § 3 KKU ukraiński prawodawca zastrzegł, że nie może być ona wymierzana w stosunku do nieletniego, kobiet ciężarnych, kobiet, które mają dzieci do lat 14, emerytów, żołnierzy oraz osób z orzeczeniem pierwszej i drugiej grupy inwalidzkiej. W stosunku do osoby, która po wydaniu wyroku otrzymała pierwszą lub drugą grupę inwalidzką, osiągnęła wiek emerytalny, kobiety, która zaszła w ciążę, Inspekcja Kryminalno-Wykonawcza wnosi do sądu wniosek o zwolnienie jej od odbywania tej kary. Skazany wykonuje pracę w zakładzie pracy danego centrum poprawczego, a także w innych przedsiębiorstwach, w instytucjach lub organizacjach pod warunkiem zapewnienia nadzoru. Praca ta jest chroniona przez przepisy prawa pracy Ukrainy, za wyjątkiem reguł przyjęcia i zwolnienia z pracy, przenoszenia do innej pracy, które wymagają zgody administracji centrum poprawczego[5]. Skazanemu wypłaca się nie mniej niż siedemdziesiąt pięć procent łącznej sumy wynagrodzenia.

Kara ograniczenia wolności według prawodawcy polskiego

[6] Polski prawodawca przewiduje w art. 34 KKP, że jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, kara ograniczenia wolności trwa najkrócej miesiąc, najdłużej 12 miesięcy[7] oraz wymierza się ją w miesiącach. Nakłada również na skazanego zakaz zmiany miejsca pobytu podczas jej odbywania bez zgody sądu. Zgodnie z prawem polskim, skazany na karę ograniczenia wolności jest zobowiązany do wykonywania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne oraz jest zobowiązany do udzielania wyjaśnień dotyczących przebiegu odbywania kary. Ustawa karna przewiduje dwa sposoby realizacji obowiązku pracy (art. 35 KKP): może polegać na wykonywaniu nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne – w wymiarze od 20 do 40 godzin w stosunku miesięcznym, lub – w odniesieniu do skazanych już zatrudnionych – na potrąceniu od 10 % do 25 % wynagrodzenia za pracę na rzecz Skarbu Państwa lub na cel społeczny wskazany przez sąd[8]. W okresie odbywania kary skazany nie może rozwiązać bez zgody sądu tego stosunku pracy. Zgodnie z Kodeksem karnym wykonawczym Polski (art. 53-66) karę ograniczenia wolności wykonuje się w miejscu stałego pobytu lub zatrudnienia skazanego, albo w niewielkiej odległości od tego miejsca, chyba że ważne względy przemawiają za wykonaniem kary w innym miejscu. Czynności związane z organizowaniem i kontrolowaniem wykonywania kary ograniczenia wolności oraz obowiązków, nałożonych na skazanego odbywającego tę karę, wykonuje sądowy kurator zawodowy. W celu wykonania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne, sąd przesyła odpis orzeczenia właściwemu sądowemu kuratorowi zawodowemu. Właściwy organ gminy[9] wyznacza miejsce, w których może być wykonywana nieodpłatna, kontrolowana praca na cele społeczne[10]. Sądowy kurator zawodowy w terminie 7 dni od doręczenia orzeczenia wzywa skazanego oraz poucza go o prawach i obowiązkach oraz konsekwencjach wynikających z uchylania się od odbywania kary, a także określa, po wysłuchaniu skazanego, rodzaj, miejsce i termin rozpoczęcia pracy, o czym niezwłocznie informuje właściwy organ gminy i podmiot, na rzecz którego będzie wykonywana praca. Wykonywanie nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne może odbywać się także w dni ustawowo wolne od pracy i dni wolne od pracy u danego podmiotu, na rzecz którego jest ona wykonywana. Właściwy organ gminy informuje sądowego kuratora zawodowego o wyznaczonych dla skazanych miejscach pracy, rodzaju pracy oraz osobach odpowiedzialnych za organizowanie pracy i kontrolowanie jej przebiegu. Jeżeli w stosunku do skazanego zatrudnionego, zamiast obowiązku wykonywania wskazanej pracy, orzeczono potrącanie określonej części wynagrodzenia za pracę, sąd przesyła odpis orzeczenia zakładowi pracy zatrudniającemu skazanego, podając jednocześnie, na czyją rzecz mają być dokonywane potrącenia i dokąd powinny być wpłacane, a nadto wskazując, z jakich składników wynagrodzenia za pracę i w jaki sposób należy ich dokonywać. Wypłacając wynagrodzenie skazanemu, potrąca się określoną w orzeczeniu część wynagrodzenia i bezzwłocznie przekazuje potrąconą kwotę stosownie do otrzymanych wskazań, zawiadamiając o tym sąd. Koszty związane z przekazywaniem tych kwot odlicza się od dokonywanych potrąceń. Sąd, a także sądowy kurator zawodowy mogą w każdym czasie żądać od skazanego wyjaśnień dotyczących przebiegu odbywania kary ograniczenia wolności i w tym celu wzywać skazanego do osobistego stawiennictwa. Jeżeli względy wychowawcze za tym przemawiają, sąd może w okresie wykonywania kary ograniczenia wolności ustanawiać, rozszerzać lub zmieniać jego obowiązki, wynikające z ustawy karnej, albo zwolnić go od ich wykonania. Z tych samych względów sąd może zmniejszyć orzeczoną liczbę godzin wykonywanej pracy w stosunku miesięcznym lub wysokość miesięcznych potrąceń z wynagrodzenia za pracę, jednak nie więcej niż do granicy ustawowego minimum określonego w ustawie karnej. Jeżeli stan zdrowia skazanego uniemożliwia wykonanie kary ograniczenia wolności, sąd udziela przerwy w odbywaniu kary do czasu ustania przeszkody. Jeżeli skazany uchyla się od odbywania kary ograniczenia wolności lub nałożonych na niego obowiązków, sąd zarządza wykonanie zastępczej kary pozbawienia wolności. Kara ograniczenia wolności w polskim prawie karnym polega na powiązaniu dolegliwości, która wynika z ograniczenia sfery wolności osobistej, z dolegliwością natury ekonomicznej oraz wartościami, jakie niesie praca wykonywana w kolektywie pracowniczym[11]. Wykonywanie pracy, podczas odbywania kary ograniczenia wolności zarówno na Ukrainie jak i w Polsce ma na celu wzbudzenie w skazanym woli kształtowania społecznie pożądanych postaw, w szczególności poczucia odpowiedzialności oraz potrzeby przestrzegania porządku prawnego. Skazany ma obowiązek pracować sumiennie oraz przestrzegać ustalonego w miejscu pracy porządku i dyscypliny. Wnioski Na podstawie powyższych badań komparatystycznych należy uznać, że ukraińska i polska kara ograniczenia wolności posiadają pewne cechy wspólne, do których należą pewne ograniczenia sfery osobistej oraz obowiązek wykonywania pracy. Przyczyną podobieństw jest fakt, że uregulowanie kary ograniczenia wolności w polskim prawie karnym wzorowane było pierwotnie na modelu radzieckiej kary poprawczej, znanej nadal obowiązującemu prawu Ukrainy, jako byłej republiki radzieckiej. Celem zastosowania tej kary było ograniczenie stosowania kary pozbawienia wolności i oddziaływanie na skazanego wychowawczo, zwłaszcza poprzez egzekwowanie od niego wykonywania pracy[12]. W państwach zachodnioeuropejskich znana jest kara wolnościowa wykonywania pracy dla społeczności bez otrzymywania wynagrodzenia (community service), jednak stosowana jest rzadko i wymaga zgody skazanego[13]. Pomimo pewnych zbieżności, bezsprzecznie należy uznać, że ukraiński termin kary ograniczenia wolności nie posiada ekwiwalentu w polskim prawie karnym. Tłumaczenie terminu obmeżennia woli jako ograniczenia wolności wprowadza w błąd adresatów tekstu docelowego i nie zgadza się z intencjami prawodawcy. Umieszczenie skazanego w odpowiednim zakładzie, jest w polskim prawie karnym charakterystyczne dla kary pozbawienia wolności. Natomiast na podstawie art. 70 KKWP zakłady karne mogą być organizowane jako zakłady karne typu zamkniętego[14], zakłady karne typu półotwartego[15], zakłady karne typu otwartego[16]. Zakłady karne, o których mowa, różnią się w szczególności stopniem zabezpieczenia, izolacji skazanych oraz wynikającymi z tego ich obowiązkami i uprawnieniami w zakresie poruszania się w zakładzie i poza jego obrębem. Charakter omawianej kary, przewidzianej przez prawodawcę ukraińskiego, jest zbliżony do kary pozbawienia wolności, którą w Polsce skazany odbywa w zakładzie otwartym na podstawie art. 92 KKWP. Dlatego też należałoby w polskim języku prawnym określić ją jako karę pozbawienia wolności w zakładzie półotwartym z obowiązkowym wykonywaniem pracy.

Podsumowanie

Mimo sąsiedztwa Polski i Ukrainy oraz rozwijającej się współpracy w zakresie pomocy prawnej, problematyce przekładu dla tłumaczy języka ukraińskiego, w szczególności o tematyce prawnej i prawniczej, poświęcono niewiele prac naukowych. Również rynek wydawniczy oferuje znikomą ilość słowników ukraińsko-polskich, a te, dostępne, jak wyżej wykazano, posiadają nieścisłości, które prowadzą do znacznych błędów w tłumaczeniach prawnych. Znacznym utrudnieniem prawidłowego przekładu jest, wbrew pozorom, pokrewieństwo języka ukraińskiego i polskiego, powodujące liczne „pułapki językowe”. Dlatego też warto aktywować, zarówno praktyków jak i teoretyków, do badania i opracowywania zagadnień problematycznych, w szczególności w zakresie tych mniej popularnych języków, w celu ich publikacji w dostępnych na rynku czasopismach dla tłumaczy.

Literatura ukraińskojęzyczna:

  1. Бачинський Д. В., Задніпряна А. Б., Хотинська М. М., Польсько-Український та українсько-польський словник, Київ 2006.
  2. Великий Енциклопедичний Юридичний Словник, за ред. Ю. С. Шемшученка, Київ 2007.
  3. Кримінальний кодекс України (ВВР 2001, N 25-26, ст. 131).
  4. Кримінально-виконавчий кодекс України (ВВР 2004, N 3-4, ст. 21).
  5. Кузнецов В. О., М. П. Стрельбицький, В. К. Гіжевський, Кримінальне Право України – загальна і особлива частина, Київ 2005.
  6. Малецька A, Збігнєв Ландовські, Польсько-український українсько-польський словник, Київ 2004
  7. Науково – практичний коментар до Кримінального Кодексу України в двох томах, за ред. П. П. Андрушка, В. Г. Гончаренка, Київ 2009.
  8. Науково – практичний коментар до Кримінального Кодексу України, за ред. М. І. Мельника, М. І. Ховранюка, Київ 2007.
  9. Рігер Я., Демська-Кульчицька О., Українсько-польський тематичний словник, Львів 2007.
  10. Селецький С. І., Кримінальне Право України – загальна частина, Київ 2007.
  11. Словник законодавчих термінів, за ред. Н. Стрільця, Київ 2000.
  12. Термінологічний словник українсько-польський, польсько-український- право, фінанси, економіка, торгівля, за ред. С. С. Яценка, Київ 2004.
  13. Юридичні терміни. Тлумачний словник, за ред. В. Г. Гончаренка, Київ 2004.

Literatura polskojęzyczna:

  1. Buchała K., Zoll A., Polskie prawo karne, Warszawa 1997.
  2. Domagalski S., Wielki słownik polsko-ukraiński, ukraińsko-polski z rozszerzoną terminologią biznesu, Warszawa 2008.
  3. Iwczenko A, Słownik ukraińsko-polski, Lublin 2003.
  4. Jopek-Bosiacka A., Przekład prawny i sądowy, Warszawa 2006.
  5. Jurkowski M., Nazaruk B., Mały słownik ukraińsko-polski polsko-ukraiński. Warszawa 1998 r.
  6. Kierzkowska D., Tłumaczenie prawnicze, Warszawa 2008.
  7. Kodeks karny wykonawczy (Dz.U. 1997 nr 90 poz. 557).
  8. Kuć M., Indywidualizacja wykonywania kary pozbawienia wolności, Lublin 2007.
  9. Lech Gardocki, Prawo karne, Warszawa 2007.
  10. Pieńkos J., Podstawy juryslingwistyki. Język w prawie – prawo w języku, Warszawa 1999.
  11. Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 25 października 2005 r. w sprawie trybu organizowania prac społecznie użytecznych (Dz. U. z dnia 27 października 2005 r.).
  12. Skupiński J., Kara ograniczenia wolności w polskim prawie karnym powszechnym – jej istotaa, geneza i prawnomiędzynarodowe uwarunkowania, SP 1992, nr 4.
  13. Szewczyk M., Kara pracy na cele społeczne na tle rozważań o przestępstwie i karze. Studium prawnoporównawcze, Kraków 1996.
  14. Szumski J., Kara ograniczenia wolności w nowym kodeksie karnym, Prok. i Pr. 1997, nr 10.
  15. Śliwowski J., Kara ograniczenia wolności. Studium penalistyczne, Warszawa 1973.
  16. Uchwała 147 Rady Ministrów z dnia 5 listopada 1991 r. w sprawie zasad techniki prawodawczej, Monitor Polski nr 44, poz. 310.
  17. Wronkowska S., Zieliński M., Problemy i zasady redagowania tekstów prawnych, Warszawa 1993.
  18. Wróbel W., Zoll A., Polskie prawo karne: część ogólna, Kraków 2010.
  19. Zimoch S., Z problematyki wykonania kary ograniczenia wolności w świetle badań akt sądowych, Nowe Prawo 1978, s. 1172-1182.

[1] Od prawodawcy faktycznego należy odróżnić prawodawcę formalnego – podmiot wyposażony w kompetencje ustawodawcze i dokonujący aktu stanowienia. [2] Definicje takie przewidziane są w treści danego aktu prawnego, z reguły na jego początku. [3] Кузнецов В. О., Стрельбицький М. П., Гіжевський В. К., Кримінальне Право України – загальна і особлива частина, Київ 2005, s. 348. [4] Kara ta może być zastosowana w trybie zamiany nieodbytej części kary pozbawienia wolności (na podstawie artykułu 82 KKU). [5] Głównym aktem normatywnym, regulującym na Ukrainie prawo pracy jest Kodeks ustaw o pracy Ukrainy (Офіц. Текст N 322-VIII, 10.12.1971)ю [6] Część wojskowa Kodeksu karnego Polski również przewiduje karę ograniczenia wolności stosowaną wobec żołnierzy. W okresie odbywania tej kary skazany żołnierz nie może być mianowany na wyższy stopień wojskowy ani wyznaczony na wyższe stanowisko służbowe oraz nie może brać udziału w uroczystościach i paradach wraz z potrąceniem 5%-15% miesięcznego uposażenia. W niniejszej pracy kara ograniczenia wolności wymierzana przez sądy wojskowe nie będzie omawiana z uwagi na fakt, że sądownictwo wojskowe jest rodzajem sądownictwa szczególnego. [7] Rozpoczęcie odbywania kary orzeczonej na podstawie art. 35 § 1 KKP następuje w dniu, w którym skazany przystąpił do wykonywania wskazanej pracy. Rozpoczęcie odbywania kary orzeczonej na podstawie art. 35 § 2 KKP następuje w pierwszym dniu okresu, w którym dokonuje się potrącenia skazanemu z wynagrodzenia za pracę. [8] Gardocki L., Prawo karne, Warszawa 2009, s. 163. [9] Wójt, burmistrz lub prezydent miasta. [10] Podmioty, dla których organ gminy, powiatu lub województwa jest organem założycielskim, a także państwowe lub samorządowe jednostki organizacyjne oraz spółki prawa handlowego z wyłącznym udziałem Skarbu Państwa lub gminy, powiatu bądź województwa, mają obowiązek umożliwienia skazanym wykonywania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne. Praca, o której mowa, może być także wykonywana na rzecz instytucji lub organizacji reprezentujących społeczność lokalną oraz w placówkach oświatowo-wychowawczych, młodzieżowych ośrodkach wychowawczych, młodzieżowych ośrodkach socjoterapii, podmiotach leczniczych w rozumieniu przepisów o działalności leczniczej, jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej, fundacjach, stowarzyszeniach i innych instytucjach lub organizacjach użyteczności publicznej, niosących pomoc charytatywną, za ich zgodą [11] Buchała K., Zoll A., Polskie prawo karne, Warszawa 1997, s. 367. [12] Gardocki L., Prawo karne, Warszawa 2009, s. 163. [13] Ibidem. [14] Zgodnie z Kodeksem karnym wykonawczym Polski w zakładzie karnym typu zamkniętego skazani odbywają karę w następujących warunkach: cele mieszkalne oraz miejsca i pomieszczenia wyznaczone do: pracy, nauki, przeprowadzania spacerów, widzeń, odprawiania nabożeństw, spotkań religijnych i nauczania religii oraz zajęć kulturalnooświatowych, z zakresu kultury fizycznej i sportu wyposaża się w odpowiednie zabezpieczenia techniczno-ochronne, cele mieszkalne pozostają zamknięte całą dobę, skazani mogą uczyć się, pracować, bezpośrednio uczestniczyć w nabożeństwach, spotkaniach religijnych i nauce religii oraz korzystać z zajęć kulturalno oświatowych, z zakresu kultury fizycznej i sportu, tylko w oddziale, w którym są osadzeni, poruszanie się skazanych po terenie zakładu karnego odbywa się pod wzmocnionym dozorem i jest ograniczone tylko do niezbędnych potrzeb, skazanych poddaje się kontroli osobistej przy każdorazowym wyjściu i powrocie do cel, spacer skazanych odbywa się w wyznaczonych miejscach pod wzmocnionym dozorem, sposób osobistego kontaktowania się ze skazanymi określa każdorazowo dyrektor zakładu karnego, widzenia skazanych odbywają się w wyznaczonych miejscach pod wzmocnionym dozorem. Widzenia mogą być udzielane w sposób uniemożliwiający bezpośredni kontakt z osobami odwiedzającymi, jeżeli zachodzi poważne zagrożenie bezpieczeństwa osób odwiedzających. Decyzje w tej sprawie, prócz wyjątków, wskazanych w ustawie, podejmuje dyrektor zakładu karnego. Jednak na żądanie tych osób widzeń udziela się w sposób uniemożliwiający bezpośredni kontakt ze skazanymi. W czasie korzystania z widzeń skazani nie mogą spożywać artykułów żywnościowych i napojów, skazani nie mogą korzystać z własnej odzieży i obuwia. [15] Zgodnie z Kodeksem karnym wykonawczym Polski w zakładzie karnym typu półotwartego: cele mieszkalne skazanych pozostają otwarte w porze dziennej, natomiast w porze nocnej mogą być zamknięte, skazani mogą być zatrudniani poza terenem zakładu karnego w systemie zmniejszonego konwojowania lub bez konwojenta, w tym również na pojedynczych stanowiskach pracy, skazanym można zezwalać na uczestniczenie w nauczaniu, szkoleniu oraz w zajęciach terapeutycznych organizowanych poza terenem zakładu karnego, skazani mogą brać udział w organizowanych przez administrację poza terenem zakładu karnego grupowych zajęciach kulturalno-oświatowych lub sportowych, skazani mogą poruszać się po terenie zakładu karnego w czasie i miejscach ustalonych w porządku wewnętrznym, skazani mogą korzystać z własnej odzieży, bielizny i obuwia, skazanym można udzielać przepustek z zakładu karnego, nie częściej niż raz na dwa miesiące, łącznie na okres nie przekraczający 14 dni w roku, skazani mogą korzystać z trzech widzeń w miesiącu, które za zgodą dyrektora zakładu karnego mogą być połączone, widzenia skazanych podlegają nadzorowi administracji zakładu karnego; rozmowy skazanych w trakcie widzeń mogą podlegać kontroli administracji zakładu karnego, korespondencja skazanych może podlegać cenzurze administracji zakładu karnego, rozmowy telefoniczne skazanych mogą podlegać kontroli administracji zakładu karnego. [16] Zgodnie z Kodeksem karnym wykonawczym Polski w zakładzie karnym typu otwartego natomiast cele mieszkalne skazanych pozostają otwarte przez całą dobę, skazanych zatrudnia się przede wszystkim poza terenem zakładu karnego, bez konwojenta, na pojedynczych stanowiskach pracy, skazanym można zezwalać na uczestniczenie w nauczaniu, szkoleniu oraz zajęciach terapeutycznych organizowanych poza terenem zakładu karnego, skazani mogą brać udział w organizowanych przez administrację, poza terenem zakładu karnego, grupowych zajęciach kulturalno-oświatowych lub sportowych, skazanym można zezwalać na udział w zajęciach i imprezach kulturalnooświatowych lub sportowych organizowanych poza terenem zakładu karnego, skazani mogą poruszać się po terenie zakładu karnego w czasie i miejscach ustalonych w porządku wewnętrznym, skazani mogą korzystać z własnej odzieży, bielizny i obuwia, skazani mogą otrzymywać z depozytu zakładu karnego pieniądze pozostające do ich dyspozycji, skazanym można udzielać przepustek z zakładu karnego, nie częściej niż raz w miesiącu, łącznie na okres nie przekraczający 28 dni w roku, skazany może korzystać z nieograniczonej liczby widzeń, widzenia skazanych mogą podlegać nadzorowi administracji zakładu karnego. Rozmowy skazanych w trakcie widzeń nie podlegają kontroli administracji zakładu karnego, skazanym, w miarę możliwości, stwarza się warunki do przygotowywania dodatkowych posiłków we własnym zakresie, korespondencja skazanych nie podlega cenzurze administracji zakładu karnego, rozmowy telefoniczne skazanych nie podlegają kontroli administracji zakładu karnego.

powrót